Paribasa Sunda A - Z

A

• Abang-abang lambe; Ukur ngagenahkeun batur wungkul.
• Abong biwir teu diwengku, abong letah teu tulangan; ngomong henteu dipikir heula, tungtungna matak pikanyerieun batur.
• Adam lali (ing) tapel; Jelema nu geus poho ka baraya jeung poho ka lemah cai sorangan.
• Adab lanyab; Jiga nu handap asor, daek ngahormat kabatur, tapi boga hate luhur, tungtungna sok ngunghak jeung kurang ajar, temahna batur nu teu resepeun.
• Adat Kakurung ku iga; Laku lampah kurang hade mani hese dileungitkeunana.
• Adean ku kuda beureum; Ginding ku papakean/barang meunang nginjeum, atawa agul ku banda batur. 
• Adep-hidep; Kumawula ka salaki
• Adigung adiguna; Gede hulu, boga rasa leuwih punjul ti batur, kaciri dina omongan jeung laku lampahna 
• Adil palamatra; Kacida adilna
• Adu telu ampar tiga; Nu aya perkara diriungkeun atawa nu jual-beuli.
• Agul ku payung butut; Jalma nu sok agul nyaritakeun yen manehna turunan menak baheula, sanajan ayeuna hirupna taya kaboga. 
• Ahli leleb; tukang baranghakan.
• Ajak jawa; Ngajak bari ukur tamba, lain saenyana, dapon ngeunaheun batur.
• Akal bulus; Akal licik, akal jahat.
• Akal koja; Pinter dina kagorengan.
• Aki-aki tujuh mulud; Geus kolot pisan.
• Aku-aku angga; Ngan saukur ngaku ngarasa nu boga, padahal saenyana mah milik batur.
• Aku panggung; Darehdeh jeung mere maweh, ngan hanjakal ku ieu aing asa pangpunjulna, pangbeungharna, jste.
• Alak paul; Kacida jauhna.
• Alak-alak cumampaka; Niru-niru atawa hayang nyaruaan saluhureun; pupujieun; ieu aing.
• Allah mah tara nanggeuy ti bongkokna; Allah moal mihak ka jalma nu boga dosa.
• Along-along bagja; Teu tulus meunang bagja.
• Alus laur hade ome; Tegep dedeg pangadegna (boh awewe boh lalaki).
• Alus panggung; Hade dedeg pangadegna. 
• Ambek nyedek tanaga midek; Kacida ambekna ngan teu bisa ngalawan lantaran moal pikuateum.
• Ambek sadu santa budi; Saleh hate, lemes budi, sabar darana.
• Ambekna sakulit bawang (sakecap kadua gobang); Babari ambek rosa.
• Ambon sorangan; Bogoh sosoranganan, teu dilayanan.
• Amis budi; Hade budi parangi, someah, mun nyarita sok dibarung ku imut. 
• Amis daging; Babari pisan katerap kasakit
• Anak dua keur gumunda; Awewe nu karek boga anak dua, keur meujeuhna tegep, pikabogoheun.
• Anak emas; Anak anu kacida dipikanyaah ku kolotna, atawa pagawe anu kacida dipikanyaah ku dununganana.
• Anak hiji keur gumeulis; Awewe" nu karek boga anak hiji, katenjona teh sok beuki geulis bae, komo nu bisa ngurus awak mah.
• Anak merak kukuncungan; Kahadean atawa kagorengan anak ngala ka indung-bapana.
• Anak puputon; Anak nu kacida didama-dama, nu pohara dipikanyaah.
• Anak tilu keur kumusut; Upama geus boga anak tilu, awewe nu teu bisa ngurus awak katenjona sok karusut, geus teu pati luis.
• Anggeus-anggeusan; Bebeakan
• Anjing ngagogogan kalong; Mikahayang nu pamohalan kalaksanakeun.
• Anjing nyampeurkeun paneunggeul; Ngadeukeutan nu rek mahala.  
• Anu burung diangklungan, anu gelo didogdogan, anu edan dikendangan; Anu gedebul dihanu'nan, supaya tambah maceuh.  
• Apal cangkem; Apal tapi teu nyaho hartina.  
• Ari diarah supana, kudu dijaga catangna; Ari aya barang nu diala hasilna kudu daek ngurusna.
• Ari umur tunggang gunung, angen-angen pecat sawed; Najan umur geus kolot, kahayang kawas nu ngora. 
• Asa aing uyah kidul; Boga rasa panggindingna, pangkasepna, pangtegepna atawa pangpunjulna. 
• Asa bucat bisul; Ngarasakeun lugina sanggeus ngarengsekeun pagawean anu beurat, atawa sanggeus lesot tina kasusah.
• Asa dijual payu; Ngungun dumeh nyorangan dipanyabaan, jauh ti inding bapa.
• Asa dijual teu payu; Cuang-cieung euvveuh batur lantaran ditinggalkeun di panyabaan ku anu ngajakna.  
• Asa dina pangimpian; Rarasaan keur ngimpi awahing helok padahal keur nyaring.  
• Asa dipopokan tai; Ngarasa pohara diwiwirangna.  
• Asa dipupuk birus; Ngarasa tibra hate. 
• Asa ditonjok congcot; Kacida atohna, bungah meunang rejeki nu teu disangka-sangka. 
• Asa ditumbu (katumbu) umur; Kacida atohna, lantaran dibere barang anu kacida dipikahayangna atawa ditulungan dina keur meunang kasusah. 
• Asa euweuh beungeutan; Kacida erana. 
• Asa kabur pangacian; Kacida reuwasna, nepi ka teu puguh cabak; asa leungit sumanget
• Asa kagunturah madu kaurugan menyan putih; Kacida bungahna jeung kacida bagjana.
• Asa katindihan langit; Henteu aya harepan.
• Asa kiamat; Pohara sedihna jeung susah luar biasa.
• Asa mobok manggih gorowong; Kabeneran aya jalan pikeun ngahasilkeun usaha nu keur dipaju.
• Asa nanggeuy endog bebeureumna; Kacida nyaahna.
• Asa nyanghulu ka jarian; Teu ngeunah rasa lantaran kudu nga-dunungan ka jalma nu sahandapeun pangartina atawa harkat darajatna.
• Asa peunggas rancatan; Leungiteun batur nu sok nalang dina pagawean.
• Asa potong (pingges) leungeun katuhu; Leungiteun jelema nu kacida gede gawena, kacida dipikabutuhna.
• Asa rawing daun ceuli; Mindeng ngadenge omongan anu henteu ngeunah.
• Asa teu beungeutan; Era kacida.
• Asa tungkeb bumi alam; Kacida bingungna.
• Asak jeujeuhan; Dipikiran heula masing anteb.
• Asak sasar; Dipaluruh bener-henteuna.
• Asak warah; Hade atikan, basa jeung paripolahna merenah.
• Atah adol; Kurang ajar, kurang pangawarah.
• Atah anjang; Langka silih anjangan.
• Atah warah; Kurang atikan, sabalikna tina asak warah.
• Ateul biwir; Sok getek hayang bae ngomong sanajan teu perlu dicaritakeun.
• Ateul dampal leungeun; Gereget hayang nampiling.
• Ati mungkir beungeut nyanghareup; Caritaan jeung kalakuan henteu terus nepi kana hate, sabab di hareupeun hade di tukangeun ngagorengkeun.
• Ati putih badan bodas; Beresih hate, taya geuneuk-maleukmeuk.
• Atung eneh atung eneh; Kitu-kitu keneh.
• Aub payung , sabet panon; Sabasoba wewengkon, ngeunaan tanah
• Aub payung sabet sapon saba-soba; Nuduhkeun wawatesan pakuwon.
• Awak kawas badawang; Jangkung gede teu matut.
• Awak sabeulah; Henteu boga salaki atawa pamajikan.
• Awak sampayan(eun); Make pakean kumaha oge pantes bae.
• Awak satilas; Jangkung lenjang.
• Awet jaya (ngora); Katenjona siga ngora bae.
• Awet-rajet; Dilarapkeun ka nu laki-rabi, lana tapi rea paceng-kadanana.
• Awewe mah dulang tinande; Awewe mah biasana kumaha lalaki/salaki.
• Awewe mah tara cari ka Batawi; Awewe mah tara nyiar kipayah.
• Awi sadapuran tara lempeng kabeh; Najan sarua saturunan, tapi perkara milik jeung rejeki mah tara sarua.
• Aya (boga) garad; Aya maksud nu dikemu, aya nu dipambrih, henteu iklas.
• Aya astana sajeungkal; Datangna ajal teu gumantung kana umur panjang. Naon-naon anu dianggap jajauheun, bisa wae kajadian.
• Aya bagja teu daulat; Rek meunang kauntungan atawa kabagjaan, tapi henteu tulus.
• Aya buntutna; Aya terusna (tina perkara) anu nguciwakeun.
• Aya cukang (jalan) komo meuntas; Kabeneran aya cukang lantaran pikeun gancang-gancang ngalaksanakeun pamaksudan.
• Aya dina sihung maung; Dilarapkeun ka jelema nu loba hubungan jeung gegeden, jadi gampang meunang pitulung.
• Aya gantar kakaitan; Aya hal arm teu sapuk jeung hatena tapi teu dikedalkeun, henteu iklas pisan; atawa aya perkara atawa kajadian riaon-naon nu pasambung jeung kajadian anu ti heula.
• Aya hate kadua leutik; Naksir.
• Aya jalan komo meuntas; Aya cukang lantaran pikeun gancang-gancang ngalaksanakeun pamaksudan.
• Aya jodo pakokolot; Bisa ngajodo sanggeus papada kolot.
• Aya jurig tumpak kuda; Datang milik anu henteu disangka-sangka.
• Aya kelong newo-newo; Aya anu ngusutkeun (ngarorocet), padahal geus beres pisan tadina mah.
• Aya nu dianjing cai; Aya nu diheroan.
• Aya peurah aya komara; Aya harega, aya pangaji.
• Aya (boga) pikir kadua leutik; Aya kahayang anu henteu kanyahoan ku batur, upamana hal kacintaan.
• Aya (boga) pikir kapingburi; Aya kahayang anu timbul pandeuri; asal teu hayang jadi hayang, sanggeus lila ditimbang-timbang.
• Ayakan tara meunang kancra; Jelema bodo moal sarua gajihna atawa panghasilanana jeung jelema pinter.
• Ayak-ayak beas, nu badag moncor nu lembut nyangsang; Nuduhkeun kaayaan anu teu sawajarna upamana bae anu dihukum teh anu teu pira kasalahanana, ari nu gede kasa-lahanana teu dihukum.
• Ayang-ayangan; Tumerap kana perkara anu rea rambat kamalena.
• Ayem tengtrem; Euweuh kaributan atawa bancang pakewuh.
• Ayeuh ngora; Tumerap kana turunan nu maraot ngora-ngora.
  (Masih nuju digarap..................)